Weszło w życie rozporządzenie ws. zawieszenia prawa do składania wniosków o azyl

Jak poinformowała w komunikacie kancelaria premiera, rząd przyjął rozporządzenie w trybie obiegowym.

Szef MSWiA Tomasz Siemoniak poinformował na X, że rozporządzenie Rady Ministrów obowiązuje od północy 27 marca 2025 roku i wprowadza "czasowe ograniczenie prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej na granicy państwowej z Białorusią".

Ograniczenie prawa do azylu będzie obowiązywać przez 60 dni. Okres obowiązywania ograniczenia będzie mógł być przedłużony na kolejny - nie dłuższy niż 60 - okres, po wyrażeniu zgody przez Sejm. Straż Graniczna, mimo ograniczeń, będzie przyjmować wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej od małoletnich bez opieki, kobiet ciężarnych, osób, które mogą wymagać szczególnego traktowania, zwłaszcza ze względu na swój wiek lub stan zdrowia.

Ograniczenie nie będzie dotyczyć także osoby, jeśli w ocenie Straży Granicznej zachodzą okoliczności, które "jednoznacznie świadczą, że jest ona zagrożona rzeczywistym ryzykiem doznania poważnej krzywdy w państwie, z którego przybyła bezpośrednio" do Polski.

Rozporządzenie wynika z tzw. ustawy azylowej, którą rząd przyjął w grudniu 2024 roku. Ustawa ma przeciwdziałać zjawisku wykorzystywania migracji przez Białoruś, która w kooperacji z Rosją i międzynarodowymi grupami przestępczymi, organizuje przerzut migrantów do Unii Europejskiej.

"Wszystkie działania legislacyjne przeprowadziliśmy natychmiast po podpisaniu wczoraj ustawy przez prezydenta. Rozporządzenie daje jedno z kluczowych narzędzi funkcjonariuszom Straży Granicznej do walki z nielegalną migracją, która jest elementem agresji hybrydowej przeciw Polsce i do zwalczania międzynarodowej przestępczości. Działamy na rzecz bezpieczeństwa naszej granicy!" - podkreślił Siemoniak.

W środę wieczorem premier Donald Tusk informował na X, że rząd przyjmie rozporządzenie zawieszające prawo do składania wniosków o azyl tak jak zapowiadał - "bez chwili zwłoki".

Kancelaria premiera podkreśliła w komunikacie, że przyjęte rozwiązanie ma zapobiec destabilizacji sytuacji wewnętrznej na terytorium Polski.

"Od kilku lat, Białoruś prowadzi zorganizowaną operację, której celem jest zakłócenie porządku publicznego w naszym kraju, ale także w innych państwach UE. Efektem tej operacji jest gwałtowny wzrost liczby nielegalnych przekroczeń polsko-białoruskiej granicy" - wskazała kancelaria.

W komunikacie podkreślono, że sprowadzani szlakiem białoruskim cudzoziemcy (pochodzący głównie z Afganistanu, Syrii i Afryki Subsaharyjskiej), dla których Polska nigdy wcześniej nie była państwem docelowym/tranzytowym, są dokładnie instruowani, w jaki sposób nadużyć procedury wjazdu do Polski i UE (np. procedurę ubiegania się o ochronę międzynarodową).

W marcu 2025 roku nastąpił gwałtowny wzrost liczby podejmowanych prób nielegalnego przekroczenia granicy polsko-białoruskiej. Od 1 stycznia do 20 marca odnotowano ponad 2,2 tys. takich prób, z czego w marcu było to blisko 1,4 tys. przypadków.

Uzasadniając decyzję przyjęcia rozporządzenia Rada Ministrów stwierdziła, że w nadchodzących miesiącach prawdopodobny jest dalszy, znaczący wzrost prób przekroczeń polskiej granicy. "W dalszym ciągu dochodzi także do agresywnych i zaplanowanych zachowań ze strony cudzoziemców, którzy stwarzają ryzyko dla życia i zdrowia polskich funkcjonariuszy oraz żołnierzy" - dodała.

Rozporządzenie stanowi wykonanie upoważnienia ustawowego zawartego w ustawie o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium RP. Zgodnie z jej zapisem, Rada Ministrów może - na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych - wprowadzić rozporządzeniem czasowe ograniczenie prawa do złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej, przedłużyć to ograniczenie albo je znieść.

Jego wprowadzenie powinno uwzględniać "potrzebę zapobieżenia destabilizacji sytuacji wewnętrznej" w kraju i mieć na celu "możliwie jak najmniejsze ograniczenie praw cudzoziemców zamierzających ubiegać się o udzielenie ochrony międzynarodowej".

Zgodnie z ustawą, ograniczenie ma charakter czasowy, a jednorazowo okres jego obowiązywania nie może przekroczyć 60 dni. Okres obowiązywania ograniczenia będzie mógł być przedłużony na czas oznaczony, nie dłuższy niż 60 dni, po wyrażeniu zgody przez Sejm. Rozporządzenie ma także określać odcinek granicy, na którym stosowane jest ograniczenie. Na granicy zewnętrznej nieobjętej przepisami rozporządzenia stosowane będą zasady ogólne.

Przeciwne przepisom zakładającym możliwość wprowadzenia czasowego terytorialnego ograniczenia prawa do azylu były organizacje społeczne zaangażowane w pomoc uchodźcom. W ubiegłym tygodniu wystosowały do prezydenta Andrzeja Dudy apel o zawetowanie nowelizacji ustawy w tej sprawie.

W ocenie organizacji, nowe przepisy są też niezgodne z Konstytucją RP, a w szczególności z art. 56 ust. 2, gwarantującym cudzoziemcom możliwość ubiegania się o status uchodźcy oraz z zobowiązaniami międzynarodowymi, takimi jak Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951 r.

Organizacje społeczne zwróciły uwagę, że kształt nowelizacji budzi poważne wątpliwości, które na etapie prac parlamentarnych zdążyła wyrazić m.in. Krajowa Izba Radców Prawnych, Naczelna Rada Adwokacka, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka, Biuro Legislacyjne Sejmu czy Biuro Legislacyjne Senatu.(PAP)

ak/ js/